YORUBA OBJ:
01-10: ACBCBABDCA
11-20: CBABBABDBA
21-30: DCCABBBDBC
31-40: DCABCADDDD
41-50: AADCACCADB
51-60: DDBCCCDDAA
IGBO-OBJ
01-10: DBCBDCCDAC
11-20: CBBBBDDDCA
21-30: CCCDADDDBD
31-40: CCCCDACAAA
41-50: ABDACDBCBB
51-60: BCDADCDBDC
HAUSA OBJ:
01-10: DDABCDAABD
11-20: CDCBBBBCAC
21-30: CBBCDCDCAC
31-40: BBBCDCDCAC
31-40: BADACDBDBD
41-50: ABCADBCBBD
51-60: BCACDCBDDD
Solved by bingmat.com.ng
Completed!!!
IGBO
(2ai)
(i) O ghi eme ya
(ii) O pe okwu
(iii) O ta ihe
(2aii)
(i) O ghi abia
(ii) O pe ikpe
(iii) O de akwukwo
(2b)
(i) m ghi
(ii) m pe
(iii) m de
(iv) m wale
(v) m nomi
(vi) m yo
(vii) m furu
(viii) m wepu
(ix) m ta
HAUSA*
(2a)
Tunkudau suna nufin sautukan da ake furta su ta hanyar matsewar iska a wasu sassa na baki ko hanci, inda sautin ke yin ƙara mai ƙarfi saboda tangarda ko toshewar da ke faruwa. Ana samunsu ne a matsayin abubuwan banbanci a cikin harshe, misali a matsayin masu ƙarfi Misalai:
(i)/b/ kamar a cikin kalmar baki
(ii)/d/ kamar a cikin kalmar doki A nan, /b/ da /d/ suna fitowa ne daga matsewar iska a tsakanin leɓɓa (for /b/) ko harshe da gaɓar baki (for /d/).
(2b)
Hadiyau suna nufin sautukan da ake furta su ta hanyar barin iska ta wuce cikin bakin ba tare da wata toshewa mai ƙarfi ba.
(i)/a/ kamar a cikin kalmar gashi
(ii) /i/ kamar a cikin kalmar biri Hadiyau suna fitowa ne daga buɗaɗɗen bakin da ba a sami tangarda ba, inda iska ke wucewa cikin sauki.
(2c)
Tsayau suna nufin sautuka da ake samu ta hanyar barin iska ta tsallaka tsakanin sassa biyu na bakin da ke kusa da juna amma ba su toshe hanya gaba ɗaya ba, hakan ke sa iska ta ratsa ta cikin ɗan ƙaramin fili ta haifar da ƙara. Misalai:
(i) /s/ kamar a cikin sanyi
(ii) /f/ kamar a cikin
fariA cikin waɗannan misalai, sautin /s/ yana fitowa daga harshen da ke kusa da gaɓar baki, yayin da /f/ ke fitowa daga leɓɓa da hakori.
(iii)Bayyana wadannan tare da guraben da ake furfin su.
(3a)
Kusantau su ne sautuka da ake fitarwa ta hanyar kawo sassa biyu na bakin kusa da juna, amma ba su taɓa juna sosai ba, kuma ba sa haifar da tangarda mai ƙarfi ko ƙara mai yawa. Misali na guraben da ake fitar da kusantau:
(i)/l/ (a cikin lala), ana fitar da shi ne ta hanyar matsar da harshen zuwa gaɓar baki.
(ii)/w/ (a cikin wata), ana fitar da shi ne ta hanyar kusantar leɓɓa ba tare da su taɓa juna ba.
(3b)
Zuzau (nasals) su ne sautuka da ake fitar da iska ta hanci yayin da ake toshe bakin gaba ɗaya. Guraben da ake furta zuzau sun haɗa da: (i)/m/ (a cikin mota), ana toshe baki ta hanyar leɓɓa sannan iska ta fita ta hanci.
(ii)/n/ (a cikin noma), ana toshe bakin da harshen da ke taɓa gaɓar hagu ko dama, iska na fita ta hanci.
IGBO
(1a)
Obodo m bụ obodo na-ama jijiji na nke dị iche iche nke dị n’ime obi Nigeria. Ka m na-aga n’okporo ụzọ ya na-ekwo ekwo, ọmarịcha omenala ọdịnala ndị gbara m gburugburu masịrị m. Site n’ahịa ndị mara mma jupụtara na ọrụ aka mpaghara ruo n’ụlọ ahịa nri na-esi ísì ụtọ na-enye nri ọdịnala, akụkụ ọ bụla nke obodo m na-egosipụta ngwakọta akụkọ ihe mere eme, ọdịnala na ọgbara ọhụrụ ya pụrụ iche. Akụkọ obodo a na-ahụ anya n’ụdị akara ala ochie ya na ụdị ụlọ ya, nke na-akọ akụkọ nke oge gara aga. N’agbanyeghị nke ahụ, n’akụkụ akụ akụkọ ihe mere eme ndị a, ụlọ ọgbara ọhụrụ na akụrụngwa na-egosi uto na mmepe obodo. Obodo ahụ na-ekpo ọkụ ma na-anabata nke ọma, ebe ndị bi na agbụrụ dị iche iche na-ebikọ ọnụ. Otu n’ime ihe kachasi ike n’obodo ahụ bụ nkwụghachi ya na ngbanwe ya. N’agbanyeghị ihe ịma aka, ndị mmadụ na-anọgide na-enwe nchekwube na nkà, na-achọta ụzọ ọhụrụ ha ga-esi na-eme nke ọma. Mmụọ a pụtara ìhè n’azụmahịa mpaghara na-eme nke ọma, mbọ nka, na atụmatụ obodo na-eme ka ndị mmadụ gbakọta ọnụ. Ka m na-atụgharị uche n’obodo m, a na-echetara m ọtụtụ ihe ncheta m megoro ebe a – site na mmemme emume ruo na oge ntụgharị uche. Ọ bụ ebe ọdịnala na-ezute ihe ọhụrụ, na mmụọ obodo na-eto eto. Obodo m abụghị naanị ebe obibi; ọ bụ teepu mara mma nke ahụmịhe, mmekọrịta, na akụkọ na-akpụzi onye m bụ.
YORUBA
(6)
Ìjàpá lò ògbùn rẹ láti rí oúnjẹ fún ara rẹ àti ẹbi rẹ nínú ìtàn “Ìjàpá àti Ìyà Èlépà”. Nígbà tí ààrẹ ń bẹ, tí oúnjẹ kò sí fún gbogbo ènìyàn, Ìjàpá rí i pé Ìyà Èlépà ní oko ńlá tí ó kún fún ẹpà, èyí tí ó jẹ oúnjẹ tó ṣe é jẹ ní àkókò yẹn. Ó bẹrẹ sí í ṣe bí ẹni tí ó fẹ ṣe ìrànlọwọ fún Ìyà Èlépà nípa dídé sí oko rẹ láti ṣe iṣẹ. Nígbà tí ó dé ibẹ, ó ń jẹ ẹpà díẹ ní ìkọkọ láti inú oko náà, ó sì ń kó àwọn ẹpà mìíràn pa mọ sínú àpò rẹ láti mú lọ sí ilé fún ìdílé rẹ. Ó tún máa ń lo ọrọ ìyàlẹnu àti ẹtàn láti yí Ìyà Èlépà lọwọ kí ó má bàa mọ pé ó ń ṣe é. Nígbà tí ó sì ti ṣe é tán, ó mú ìdílé rẹ jẹ oúnjẹ tí ó rí, èyí tí ó jẹ ìpínlẹ ògbùn rẹ tí ó mú kí ìdílé rẹ là áyọ kúrò nínú ìpọnjú ààrẹ náà. Ògbùn yìí ló jẹ kí Ìjàpá àti ẹbi rẹ lè gbé láìsí ìnípa nínú àkókò òòró yẹn.
IGBO
(1d)
(YOUR SCHOOL ADDRESS]
(YOUR TOWN ADDRESS)
Ezigbo onye isi,
Ana m ede ka m wetara gị nleba anya ụfọdụ nleba anya nke kpalitere nchegbu gbasara mmemme nke otu ma ọ bụ otu na-akwadoghị na-arụ ọrụ na mpaghara anyị. Ọ bụ ezie na m ghọtara mkpa nzuzo na nnwere onwe onye ọ bụla, ihe omume na akụkọ na-adịbeghị anya na-egosi na enwere ike inwe otu na-etinye aka na nzukọ nzuzo ma ọ bụ ihe omume ndị nwere ike ibute ihe ize ndụ na nchekwa ọha na nkwekọ.
N’ime izu ole na ole gara aga, ọtụtụ ndị bi ebe ahụ akọpụtala ịnụ mkparịta ụka na-enyo enyo n’abalị, nnọkọ pụrụ iche n’ime mgbede, na mmegharị enweghị nkọwa na mpaghara ụfọdụ. Ọ bụ ezie na m ghọtara na akụkọ ndị a nwere ike ọ gaghị abụ ihe akaebe doro anya nke omume iwu na-akwadoghị, akara ngosi ndị dị otú ahụ nwere ike mgbe ụfọdụ na-egosi otu dị iche iche na-eme atụmatụ ma ọ bụ na-eme ihe ndị na-emebi udo na nkwekọ nke obodo anyị.
Dịka onye otu obodo a, ekwenyere m na ọ dị oke mkpa ịme ihe dị mkpa iji hụ na nchekwa na ọdịmma nke ndị niile bi. Ọ ga-amasị m iji obiọma rịọ nkwado gị n’ịchọpụta akụkọ ndị a na ime ihe ndị dị mkpa iji dozie nsogbu ọ bụla nwere ike ime. Ọkachamara gị na ntụzịaka gị nwere ike inye aka n’ichekwa agbataobi anyị na mmemme ndị dị otú ahụ.
Enwere m ohere iso gị na-arụkọ ọrụ, ndị ọrụ mmanye iwu obodo, na ndị isi obodo iji kwado mkpebi udo ma ọ bụ nyocha ọzọ ma ọ bụrụ na ọ dị mkpa. Ekwenyere m na imekọ ihe ọnụ n’etiti ndị agbata obi, otu obodo, na ndị mmanye iwu dị mkpa maka idobe gburugburu obodo siri ike na nkwado.
Daalụ maka oge gị na echiche gị maka ihe ndị a. A na m atụ anya ịnụ gị n’oge na-adịghị anya gbasara omume ọ bụla enwere ike ịme na nzaghachi maka nchegbu ewelitere ebe a.
Ezi ekele,
(YOUR NAME)
YORUBA.
(7)
Ní ìtàn àti inú “Ọrìkì Ìran Aìbudé,” ìwà ìmù tí ó jẹ kòkò ni ìyìn àti ìgbéraga tí ó jinlẹ nínú ìdílé àti ìran Aìbudé, tí ó jẹ ìpín kan nínú àwọn orin ìkọrin ìbílẹ Yorùbá tí ó ń sọrọ nípa ìtàn àtọwọdọwọ àti ìgbéga orúkọ ìdílé náà. Ọrìkì yìí ń ṣe àtúnyẹwò àwọn ìwà tí ó dáńgájíà àti ìṣẹ àṣekára tí àwọn ọmọ ìran Aìbudé ṣe láti ìgbà àtijọ títí dé ìsinsìnyí, èyí tí ó fi hàn pé ìdílé náà ní ìpìlẹ ìmọ, ìgboyà, àti ìfẹ ìlú. Ó ń kọrin nípa ìyín fún àwọn ohun bíi ìwà rere, ìfaradà nínú ìpọnnú, ìgbéga orúkọ ìdílé nípasẹ àwọn ogbó tí wọn ṣe, àti ìṣe ọlọgbọn tí ó jẹ ìdí fún ìgbéraga àwọn ará ìdílé náà nígbà gbogbo. Ọrìkì yìí wá láti inú orin tí ó ní ìrísí ìkọrin, tí ó ní àwọn ìlà ìtàn tí ó jinlẹ tí ó ń sọrọ nípa bí ìran Aìbudé ṣe dojú kọ àwọn ìpọnnú ìgbésí ayé, bí wọn ṣe ṣe àwọn ìṣẹ tí ó tóbi tó, àti bí wọn ṣe pa ìmọ àti ìlà ìdílé mọ fún àwọn ìran ọtọọtọ. Nípa bẹẹ, orin ìkọrin yìí ń gbé àwọn ànìyàn, ìyìn, àti ìmọ ìtàn ìran náà kalẹ fún gbogbo ènìyàn láti gbọ, mọ, àti máa rántí ìpìlẹ ìdílé Aìbudé nígbà gbogbo.
YORUBA.
(8)
Ní ṣókí ṣókí, àwọn ìlànà mẹjì àkọkọ tí ó wà nínú òdùn Orò ní ìsọrí àwọn ìdílé àti ìlú tí ó ní ìṣe pẹlú Orò àti ìdènà fún àwọn obìnrin láti rí tàbí gbọ Orò.
Ìlànà àkọkọ: Ìsọrí àwọn ìdílé àti ìlú tí ó ní ìṣe pẹlú Orò. Òdùn Orò jẹ ayẹyẹ ìbílẹ Yorùbá tí ó ní ìṣe pẹlú àwọn ẹgbẹ òkùnrin àti àwọn ìdílé pàtó tí wọn jẹ olùdásílẹ tàbí olùdábọ Orò. Ìlànà yìí sọ pé kò sí ẹnikẹni tí kò ní ìṣe tàbí tí kò jẹ ọmọ ìdílé tàbí ìlú tí ó ní ìdí pẹlú Orò tí ó yẹ kí ó kópa nínú òdùn náà. Àwọn ìdílé bíi àwọn ọmọ Ògún, Ẹgbẹ Òsùgbó, tàbí àwọn ìdílé pàtó tí ó ní ìtàn pẹlú Orò ni wọn máa ń ṣe àwọn ìdánilẹkọọ, ìdásọdọ, àti ìdápọ mọ àwọn ìgbòkègbodò Orò. Èyí ń dá ààbò bo ìtàn àti ìwà ìbílẹ, kí Orò má bàa di ohun tí gbogbo ènìyàn ń ṣe lọnà tí kò tọ, kí ó sì lè wà ní ìpamọ àti ìbọwọ fún àwọn tí ó tọ.
Ìlànà kejì: Ìdènà fún àwọn obìnrin láti rí tàbí gbọ Orò. Ìlànà yìí jẹ ọkan pàtàkì nínú òdùn Orò nítorí pé Orò jẹ ìgbòkègbodò òkùnrin nìkan, àwọn obìnrin kò gbọdọ rí tàbí gbọ ohùn Orò tàbí kí wọn wà ní ibi tí wọn ti ń ṣe é. Ní àkọkò òdùn Orò, wọn máa ń kéde pé kí àwọn obìnrin wà nínú ilé wọn, tí wọn bá sì gbọ ohùn Orò tí ń kọ, wọn gbọdọ fi ara pa mọ tàbí kí wọn sá lọ sí ibi tí wọn kò ní rí tàbí gbọ ohùn náà. Ìlànà yìí wà láti dá ààbò bo ìpamọ Orò àti láti bọwọ fún àṣà ìbílẹ tí ó sọ pé Orò jẹ ohun ìjìnlẹ tí àwọn òkùnrin nìkan ni ó yẹ kí wọn mọ nípa rẹ, kí ìgbòkègbodò náà má bàa di ohun tí kò ní ìtùmọ mọ. Èyí tún jẹ ọnà láti ṣe àfihàn ìyàtọ nínú ìpínlẹ àwọn òkùnrin àti obìnrin nínú àṣà Yorùbá nígbà ìbílẹ.
Yoruba
(12)
(a) Biribiri: Biribiri jẹ iru awo ofi hihun ti a fi ọwọ ṣe, ti o si ni awọn ami, ila, tabi awọn apẹrẹ pataki. A maa n lo biribiri lati ṣe awọn apẹẹrẹ to lẹwa lori aso, ati pe o le jẹ ti awọ oriṣiriṣi ti o si ni irisi kekere ti o fẹlẹfẹlẹ.
(b)Kokogun: Kokogun jẹ ohun elo amu ofi hihun ti o ni awọn ila ti o nipọn, ati pe a maa n lo o lati ṣe awọn apẹrẹ to gbooro tabi to nira. A maa n lo kokogun fun iṣẹ-ṣiṣe ti o nilo kikun tabi apẹrẹ ti o han gbangba, ati pe o le jẹ ti awọ pupa tabi funfun.
(c) Oko: Oko jẹ aso ofi hihun ti a maa n lo lati ṣe awọn apẹrẹ ti o rọrun tabi awọn aworan. Oko jẹ ọna ti o rọrun lati ṣe awọn apẹrẹ to kedere ati ti o rọrun lori aso, ti o si jẹ pataki ninu ṣiṣe awọn eroja ti o rọrun.
(d) Okuuku: Okuuku ni a maa n lo lati ṣe awọn iṣẹ-ọnà to ni itumọ ninu iṣẹ aso ofi hihun. O ni ilana ti o rọrun lati lo, pẹlu apẹrẹ to wuyi ti o si ni agbara lati ṣe afihan ọrọ tabi itan kan lori aso.
(e) Odi ofi: Odi ofi jẹ awọn eroja ti a fi n ṣe awọn ami tabi awọn aworan pataki lori aso. Odi ofi ni awọn ila ti o ju gbogbo rẹ lọ, ti o si le ni imọlẹ tabi apẹrẹ to wa ni pato. A lo odi ofi lati fi han awọn aworan ti o le ṣee lo lati ṣe awọn ẹṣọ tabi awọn asọ ti o ni ẹwa ati itumọ.
*WAEC IGBO*
*NUMBER THREE*
(3ai)
A na-akpọpụta udayii site na njasa nke egbugbereọnụ nke ikuku si n’uji ọnụ wee gafee n’enweghi mgbochi
(3aii)
(i) w
(ii) y
(3b)
(i) àkàrà (ihe oriri)
(ii) ákàrà (ihe nkanye)
(iii) ǹgàngà (mpako)
(iv) ńgángá (njegharị)
(v) ńchà (ihe eji asa ihe)
(vi) ńchá (ihe niile)
(vii) ụtụ (ihe nracha)
(viii) ụtụ (nha/ego)
(ix) ùgwù (nsọpụrụ)
(x) úgwú (elu)
*HAUSA*
(5a)
Dafi, a ilimin harshe da adabin Hausa, yana nufin dalili ko uzuri da ake bayarwa don bayyana me ya sa wani abu ya faru ko ake yin sa.
(5b)
(i)Dafi na dalili (saboda, domin, don) Wannan nau’i na dafi yana bayyana dalilin da yasa wani abu ya faru. Misalai:
– Na tafi kasuwa saboda zan sayi abinci.
– Ta yi kuka domin ta rasa kudi.
– – Mun tsaya gida don ana ruwan sama.
(ii)Dafi na nufi (don, domin) Wannan nau’i na dafi yana bayyana manufar yin wani abu. Misalai:
– Ya karanta littafi don ya koyi Turanci.
– Mun je asibiti domin mu duba marar lafiya.
– Ta yi aiki tuƙuru don ta samu nasara.
(iii)Dafi na sakamako (sai, har, don haka) Wannan nau’i yana nuna abin da ya biyo bayan wani abu ko sakamakon wani lamari. Misalai:
– An yi ruwan sama sosai, sai koguna suka cika.
– Ya yi aiki tukuru, don haka ya samu lada.
– An yi dare, har kowa ya koma gida.
[20/05, 2:46 pm] Bingmat.com.ng: HAUSA
(6a)
Labarin “Ban Shaida Ke Ce Ba” yana koyar da darasi game da rashin yin gaggawar yanke hukunci ko zargin wani ba tare da cikakken sani ba. Yana nuna muhimmancin sanin gaskiyar mutum kai tsaye maimakon dogaro da jita-jita ko zargi. Haka kuma, yana nuna muhimmancin gaskiya, hakuri, da fahimta a zamantakewa.
(6b)
Sashen jikin da matar ta saya a kanti shi ne kafa (watau kafa ta roba ko prosthetic leg).
(6c)
Sashen da aka gyara a jikinta shi ne kafarta. An yi mata tiyata ko aka gyara kafar da aka samu matsala da ita, sannan aka taimaka mata ta samu sabon kafa (ko gyaran kafa).
[20/05, 2:54 pm] Bingmat.com.ng: *Hausa*
(11)
Malam Bala ya kauce wa samun saɓani tsakaninsa da mahaifiyarsa dangane da auren Rahma ta hanyar nuna cikakken ladabi, biyayya, da mutunta ra’ayinta. Duk da yake yana da burin auren Rahma, Malam Bala bai nuna gaggawa ko rashin hakuri ba wajen shawo kan mahaifiyarsa. Ya tsaya ne da tawali’u, yana kokarin fahimtar dalilan da suka sa mahaifiyarsa ke da wata ra’ayi daban ko damuwa game da auren. Haka kuma, ya zabi tafiyar da lamarin cikin nutsuwa da tattaunawa, ba tare da tada gardama ko nuna musu ba. A cikin wannan hali, Malam Bala ya nuna irin yadda ya kamata mutum ya rika girmama iyaye, musamman a al’adar Hausawa inda ra’ayin iyaye ke da matukar muhimmanci wajen yanke hukunci kan batutuwan rayuwa kamar aure. Ta haka, Malam Bala ya samu nasarar kauce wa samun sabani mai tsanani, kuma ya tabbatar da cewa ana iya warware matsala ta hanyar fahimta da girmama juna.
[20/05, 2:56 pm] Bingmat.com.ng: *HAUSA*
(9)
A cikin labarin “Turmin Danya” na Katsina, S. L., an bayyana yadda ’yan kwangila da ’yan sumoga ke karya tattalin arzikin ƙasa ta hanyoyi daban-daban. ’Yan kwangila suna aikata cin hanci da rashawa wajen gudanar da ayyukan gwamnati. Suna karɓar kwangila kan manyan ayyuka kamar gina hanya, makarantu, ko asibitoci, amma ba sa cika ayyukan yadda ya kamata. Wasu lokuta ma ba sa yin aikin gaba ɗaya, ko kuma su yi shi da ƙananan kayan aiki mara inganci, suna karkatar da kuɗin da aka ware. Wannan yana haifar da asarar dukiyar ƙasa, da tabarbarewar ci gaban al’umma. A daya bangaren kuma, ’yan sumoga suna shigowa da kaya daga ƙasashen waje ba bisa ka’ida ba, suna kaucewa biyan harajin da ya kamata a biya wa gwamnati. Wannan yana rage kudaden shiga na gwamnati, yana kuma kawo cikas ga masana’antun cikin gida, saboda kayayyakin sumogal sukan fi na cikin gida araha, don haka jama’a su fi sayen su. Hakan yana haddasa durkushewar masana’antu da karancin ayyukan yi a ƙasa. A takaice, ta wajen rashawa da almundahana da karya doka, ’yan kwangila da ’yan sumoga suna haifar da gagarumar asara ga tattalin arzikin ƙasa kamar yadda labarin “Turmin Danya” ya nuna.
[20/05, 3:00 pm] Bingmat.com.ng: *HAUSA*
(12)
(i)Faɗa da Nasiha: Iyaye sukan yi wa ‘ya’yansu faɗa ko nasiha idan sun aikata ba daidai ba, suna bayyana musu sakamakon aikata laifi da kuma amfanin kyawawan halaye.
(ii)Dora Aiki: Iyaye sukan dora wa yara nauyin ayyuka na gida ko na gona don koya musu hakuri, jajircewa da kuma daukar nauyi.
(iii)Tsawatawa da Gargadi: Ana amfani da tsawatawa ko gargadi don hana yaro sake aikata laifi ko kuskure.
(iv)Dakatar da Wasanni ko Abinci: Wani lokaci iyaye sukan hana yaro fita wasa ko cin kayan marmari a matsayin hukunci idan ya aikata wani laifi.
(v)Duka mai sauki: Da zarar sauran hanyoyin horo sun kasa, iyaye wasu lokuta sukan yi amfani da duka mai sauki don nuna rashin amincewa da halin yaro, amma ba tare da cutarwa ba.
